Son aylarda İlaç Alım Protokolü'yle ilgili şikayetleri artan eczacıların SGK'yla yaptıkları bu protokolü iki gün önce feshetmesi, Türkiye'nin 'sağlık endişelerini' artırdı. SGK, Eczacılar Birliği'ni baypas etmenin yollarını ararken, birlik “Yasamız buna engel” diyor.
Türkiye sağlık konusunda yeni yıla tam bir kaos içinde girdi. 1 Ocak itibariyle başlaması beklenen aile hekimliği ve yeni sevk zinciri uygulaması son anda temmuz ayına ertelendi. Sağlık Bakanlığı ile eczacılar arasında 'eczane zincirleri' kurulması ile ilgili tartışmalar sürerken, Eczacılar Birliği, ilaç protokolünü tek taraflı olarak fesh ettiğini duyurdu. Bu durumda reçeteyle eczaneye gidecek SGK'lı hastalar ilaçlarını alamayacaklar.
Anlaşmazlık sürüyor, bugün yarın bir çözüm de görünmüyor. Bu durumda yeni bir sistem kuruluncaya veya anlaşma oluncaya kadar geçecek sürede hastaların ilaçlarını nasıl alacakları konusu belirsiz. Kritik sağlık sorunlarına yol açabilecek bu duruma anlaşmayla bir çözüm getirme girişimi henüz yok. Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türk Eczacıları Birliği'ni (TEB) devre dışı bırakan bir çözüm üzerinde çalışıyor.
Hukuk tartışması
Ancak, İlaç Alım Protokolü'nü feshettiğini açıklayan TEB'in devre dışı bırakarak, eczacılarla birebir sözleşme yapmayı düşünen SGK'nın bu planı da tutacak gibi görünmüyor. Çünkü yasal engel var. Türk Eczacılar Birliği Kanunu, TEB Merkez Heyeti'ni, eczanelerden hizmet alacak kamu kurumlarıyla anlaşma yapmaya yetkili kılıyor.
Bu durumda SGK tek tek anlaşmalar yapmaya yöneldiğinde, birçok eczane anlaşmaya yanaşmayacak. Aynı anda hukuk tartışması başlayacak. Açılacak davalarla konu iyice içinden çıkılmaz bir hale gelebilecek.
Zaman gazetesinde dün yayımlanan haberde, SGK'nın, TEB'i devreden çıkaracak bir sistem geliştirdiği bildirildi. İnternetten imzalanabilecek bir sözleşme hazırlayan SGK'nın, TEB ve eczacı odalarının "uzlaşmaz tutumlarını" sürdürmeleri halinde eczacıları tek tek muhatap alabileceği bildirilen haberde, eczanelerin, birlikten bağımsız olarak kurumun sitesine girerek anlaşmalarını yenileyebileceği kaydedildi.
Heyete sözleşme yetkisi
Tüm bu gelişmelere karşın, Türk Eczacılar Birliği Kanunu'nda, TEB Merkez Heyeti, eczanelerden sağlık hizmeti alacak kamu kurumları ve özel kuruluşlarla anlaşma yapmaya yetkili kılınıyor. Türk Eczacılar Birliği Kanunu'nun, TEB Merkez Heyeti'nin yetkilerinin sayıldığı 39/j maddesinde, heyetin yetkileri arasında, "Eczanelerden sağlık hizmeti satın alacak bütün kamu ve özel kurum ve kuruluşlarla anlaşmalar yapmak, imzalanan protokole uygun tip sözleşmeleri bastırmak ve belirleyeceği bedel karşılığı eczanelere dağıtmak" da yer alıyor.
'Topu taca atmış olurlar'
TEB Başkanı Erdoğan Çolak da girişimin doğru olması halinde SGK'nın, "topu taca atmış olacağını" söyledi. Daha önce SGK ve Maliye Bakanlığı ile imzaladıkları İlaç Alım Protokolü'nün ısrarla yerine getirilmediğini, bu yüzden protokolü feshettiklerini anımsatan Çolak, sigortalıların 1 Şubat'tan itibaren eczanelerden bedelsiz ilaç alamayacak olmasının da protokol gereği olduğunu kaydetti.
Çolak, "Biz prosedürü bildirdik. Aslında bildirmemize de gerek yoktu" dedi. Yaptıkları fesih açıklamasının ardından kurumun kendileriyle masaya oturma girişiminde bulunmadığını anlatan Çolak, "Onlar kendi içinde görüşmüşler. Demek ki sorunu böyle çözmüşler" diye konuştu.
İlaç Alım Protokolü'ne hükümet kanadından da imza konulduğunu anımsatan Çolak, protokolün uygulanması konusunda gerekli siyasi iradenin gösterilmediğini kaydetti. TEB'in örgütlü bir kuruluş olduğunu, bu örgütlülüğün 21 Aralık'ta Ankara'da düzenlenen mitingle ortaya konulduğunu anımsatan Çolak, sorunların çözülmesi için gereken kararlılığın yeniden gösterilebileceğini ifade etti.
Muayene ücreti tahsilatı ve iskontoya tepki var
TEB Başkanı Erdoğan Çolak, 2 Ocak'ta, SGK ve Maliye Bakanlığı ile imzaladıkları İlaç Alım Protokolü'nü, hükümlerin yerine getirilmediği gerekçesiyle feshettiklerini açıklamıştı. Çolak, eczacıların bazı taleplerini şöyle sıralamıştı:
- Muayene ücretlerinin eczaneler aracılığıyla tahsiline son verilsin.
- Vatandaşların serbest eczanelerden ilaç almasına imkan tanıyan protokolü imzalama yetkisi mutlak olarak TEB’e tanınsın ve bu Sağlık Uygulama Tebliği’nde (SUT) hüküm altına alınsın.
- 6197 sayılı yasa değişikliğine ilişkin tasarıdan eczacı-eczacı ortaklığı hükmü geri çekilsin.
- Avans uygulaması hayata geçirilmesin, yüzde 100 ödeme yapılsın.
- Kamu kurum iskontoları yükü eczacının üzerinden kaldırılsın.
- Eczaneler 1. basamak sağlık kuruluşu olarak değerlendirilsin.
- Reçete dağıtım sistemi devam etsin.
- Hastanelere eczacı istihdamı sağlansın.
- Günübirlik tedavi uygulaması kaldırılsın.
- Reçete onay sisteminin kesintisiz ve verimli çalışması sağlansın.
- Konsolide bütçe, yeşil kart ödemeleri bir an önce yapılsın.
- Fiili envanter denetimlerine acilen son verilsin.
Aile hekimliğine erteleme
Aile hekimliği kapsamında 19 ilde daha başlaması planlanan sevk zinciri zorunluluğu 1 Temmuz 2009’a ertelendi. 2008 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile aile hekimliği uygulaması kapsamında 1 Ocak'tan itibaren 19 ilde daha başlaması planlanan sevk zinciri, 1 Temmuz 2009’a ertelendi. Buna göre, bu illerde sağlık kuruluşlarına ilk müracaatın aile hekimliğine veya aile hekimliği dışında kalan ana çocuk sağlığı ve toplum sağlığı merkezleri, verem savaş dispanseri gibi diğer birinci basamak resmi sağlık kuruluşlarına yapılması zorunluluğu 1 Temmuz 2009’da başlayacak.
Tebliğe göre, yardımcı üreme yöntemlerinden "embriyo freezing" işlemi için yüzde 30 katılım payı alınacak. Sağlık kurumlarınca temin edilen ve Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) hükümleri gereği katılım payı tahsil edilmesi gereken tıbbi malzemelerin katılım payı, malzemeyi temin eden sağlık kurumlarınca; üremeye yardımcı tedavi (tüp bebek) katılım payı da tedavinin yapıldığı merkez tarafından tahsil edilecek. 18 yaşını doldurmuş kişilerin ortodontik diş tedavilerine ilişkin giderler, Sosyal Güvenlik Kurumu'nca (SGK) ödenmeyecek. Tebliğ ile "Hasta Katılım Payından Muaf İlaçlar Listesi"nde de değişiklik yapıldı.
Bakanlık: Zincir tasarısı yok, eczacılarla direkt temas kuracağız
Sağlık Bakanlığı, zincir eczaneler kurulmasının önünü açacak bir tasarı hazırlanmadığını ve hazırlanmasının da söz konusu olmadığını bildirdi. Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Türk Eczacılar Birliği'nden, aslı olmayan iddialarla eczacıları tedirgin etmemesinin ve bu konuda daha hassas davranmasının beklendiği vurgulandı.
Sağlık Bakanlığı'nın 20 bin civarındaki eczacının sorunları ile ilgili görüş ve taleplerini bizzat eczacıların kendileri ile direkt temas kurarak öğreneceği ve çözüm yolları oluşturacağı da bildirildi.
