Televizyonlarda 5-6 yıldır Türk dizilerinin reytinginin önüne ne önemli bir futbol maçı, ne büyük hasılatlı ve büyük gişelik bir film ne de başka bir yapım geçebiliyor. Türk dizlerinin reytinginin yüksek olmas neticesinde bütün ulusal kanallarda onlarca dizi dönüyor. Ve haliyle bu onlarca dizide oynayan yüzlerce oyuncu var, yüzlerce teknik ekip bulunmakta. Ama ne yazık ki bu oyuncu ve teknik ekibin çoğu sigortasız. Dizide çalışanların sigortasız olmalarının sebebini ise yapım şirketleri oyuncu ve teknik ekibin kısa süreli rol aldıkları ve çalıştıkları şeklinde açıklıyor.
Sanatçıların sigortasız çalışmalarını önlemek amacıyla SGK ve sanatçı birliklerinin ortak girişimleri neticesinde 6111 sayılı Kanunla 5510 sayılı kanuna bir ekleme yapılarak ekonomik sigorta imkanı getirildi. Buna kamuoyunda “kolay sigorta” deniliyor. Kolay sigortadan; binlerce figüranın da bulunduğu sinema sanatçıları ve çalışanları, tiyatro, opera, bale sanatçıları ve çalışanları, müzik ve sahne sanatçıları, folklor ve halk sanatçıları, edebiyat ve görsel sanatlar ile dekoratif sanatlar alanında görev yapanlar yararlanabilecek.
İşverene külfeti yok
Kolay sigortaya göre dizi, filmlerde kısmi süreli olarak çalışan ve çalışması 10 günden az olan kişilerin sigortalılıkları, kendileri tarafından 2011 yılı için 18 günlük (2012 için 19 gün, 2013 için 20 günÖ.) prim ödeyerek 30 gün üzerinden sigortalı olmaları sağlanacak. 2011 yılında başvuranlar 18 günlük prim miktarı olarak en fazla 178 lira ödeyerek 30 gün üzerinden sigortalı olacak. Bunun için kısmi süreli çalışmalarını işverenleriyle yapacakları kısmi süreli iş sözleşmesiyle ispat etmeleri ve bu sözleşmenin de ekinde yer alan Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi ile ilgili SGK İl Müdürlüğü’ne müracaat etmeleri gerekiyor.
Kolay sigorta oldukça pratik ve uygulamasında işverene (yapım şirketleri vs.) hiçbir şekilde külfet oluşturmuyor. Ama yaklaşık 8 aydır yürürlükte olan bu imkan ne yazık ki uygulamaya bir türlü dönüşmedi. Zira SGK verilerine göre kolay sigortadan yararlanan sanatçı sayısı sadece 14. Bunun sebebi ise sanatçıları çalıştıran işverenlerin daha sonra ceza çıkar endişesi ile kısmi süreli iş sözleşmesi imzalamaya yanaşmaması.
Bu konuyla ilgili “Oyuncular Sendikası” sendikal faaliyet kapsamında oldukça faal. Sorununu çözümü için büyük bir çaba sarfediyor. Aslında bunun için ekstra bir çaba sarfetmeye gerek yok, çünkü burada işvereni sıkıntıya sokacak bir durum söz konusu değil. Hatta kolay sigorta imkanı aynı kanunla kısmi süreli olarak çalışan taksi şoförleri için de sağlandı. Taksi şoförleri buna büyük rağbet göstererek çalıştıkları taksi sahipleri ile imzaladıkları sözleşme neticesinde toplam 6836 taksi şoförü kolay sigortadan yararlandı.
Darısı toplumun modeli sayılan sanatçıların başına...
Doğum sebebiyle işten ayrılana Kıdem Tazminatı verilmez
SORU: 3 senedir sigortalı çalıştığım işyerinden doğum sebebiyle izne ayrıldım. İzin sonrası çocuğumu kendim büyütmek istediğim için çalışmak istemiyorum. İşten ayrılırsam Kıdem Tazminatı alabilir miyim? (Songül Adalı)
CEVAP: Doğum sonrası herhangi bir sağlık sebebine bağlı olmaksızın sadece çocuğunuza kendiniz bakmak için işten ayrılmanız halinde Kıdem Tazminatı alamazsınız. Bu ayrılışınız rızaen ayrılış sayılır ve kıdem tazminatı almayı gerektiren haklı ve geçerli neden fesihlerinden sayılmaz.
Şirket müdürü nasıl sigortalı olur?
SORU: İnşaat şirketiyiz. Her inşaat için ayrı ayrı işyeri dosyası açtık. Şirket müdürümüz bu işlerin genel koordinesinden sorumlu, kendisi şirket ortağı olmadığı için merkezimiz işyeri dosyasından sigortası bildiriliyor. Ancak müdürümüzün işyerimize ait bütün işyeri dosyalarından bildiriminin yapılması gerektiği söylendi. Şirket müdürümüzü bütün işyeri dosyalarından bildirmememiz gerekir mi? (Nermin Yılmaz)
CEVAP: Şirket ortağı olmayan işyeri müdürünün işyerine ait tek bir işyeri dosyasından bildirilmesi yeterlidir. Sigortalının aynı anda farklı işyeri dosyalarından bildirilmesi sigortalının birden fazla farklı ünvandaki işyerinde çalışması neticesinde geçerlidir. Sizin belirttiğiniz durumun bununla ilgisi yok. Şirket müdürünü bütün işyeri dosyanızdan bildirilmesi gerektiğine dair size söylenen bilgi yanlış bilgidir.
İki SGDP’lilikten hangisi?
SORU: SKK emeklisiyim. 2008’in 4’üncü ayında topoğraflık bürosu açtım, 2010 sonunda kapattım. Ancak büromun açık olduğu dönemlerde 3 ayrı şirkette sigortalı olarak çalışıyordum. ( Adıma ayda 38 gün destek primi yatırılıyordu). Buna rağmen benim maaşımdan geriye doğru Bağ-Kur SGDP prim kesintisi yapılıyor. Bu doğru bir kesinti midir? (Ercan Özer)
CEVAP: Büroyu SSK SGDP’lisi olarak çalışmaya başlamadan önce açtıysanız, adınıza yatan SGDP primleri adınıza tahakkuk eden borca mahsup edilmeli. Sonra açtıysanız SSK SGDP’liliği Bağ-Kur SGDP’liliğinden önce başladığı için borç çıkmaması gerekir. Bu durumu belirten dilekçe ile ilgili Müdürlüğe itiraz edebilirsiniz.
Evlilik nedeniyle işten ayrılana işsizlik ödeneği verilmez
SORU: Geçen hafta evlendim ve evlilik dolayısıyla kıdem tazminatımı alarak işten ayrıldım. İşyeri muhasebecisi işsizlik ödeneği alamayacağımı söyledi. Evlilik nedeniyle işten ayrıldığım için işsizlik ödeneği alamaz mıyım? (Merve Kayı)
CEVAP: Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçinin Kıdem Tazminatı alma hakkı vardır ancak işsizlik ödeneği alma hakkı yoktur.
Zira işsizlik ödeneğinde genel hak ediş kaidesi işçinin çalışma istek ve arzusunda olduğu halde iradi nedenler dışında çalışamamasıdır. Bu sebeple evlilik nedeniyle işten ayrıldığınız için size işsizlik ödeneği verilmez.
Annesiz, babasız kız çocuğuna yüzde 50 aylık bağlanır
SORU: Bir akrabam 8. basamaktan Bağ-Kur emeklisi idi. Vefat etti. Daha sonra eşi de vefat etti. Şimdi kızının hiçbir geliri yok. Maaş bağlanması için SGK’ya başvuracak. Eline net ne kadar geçer? (Birol Boralı)
CEVAP: Bağ-Kur’dan hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanması için en az 5 yıl ve 1800 gün prim ödenmiş olması gerekir. Bu şart sağlanmışsa annesiz ve babasız kalmış kız çocuğuna tek hissedar olması sebebiyle yüzde 50 oranında yetim aylığı bağlanır. O da takriben 350-400 TL civarıdır.
Ersin Umdu - [email protected]
