Sevk zincirinin başlatıldığı illerdeki hastanelerin hasta sayısı önemli oranda düştü. Hastane başhekimleri, uygulamanın personel gelirleri ve asistan eğitimini olumsuz etkileyeceğini öngörüyor.
Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ile birlikte getirilen sevk zinciri uygulaması hastanelerin maddi anlamda zarar etmesine yol açtı. 1 Kasım itibariyle sevk uygulamasının başladığı iller arasında yer alan Isparta ve Gümüşhane’deki hastaneler, hasta sayısının azalmasının aynı zamanda personel gelirinin de düşmesi anlamına geldiğini belirterek uygulamadan zarar görebileceklerini ifade etti.
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Başhekimi Doç. Dr. Süleyman Kutluhan, sevk uygulamasının ekonomik yönden kötü etkilere yol açacağını ifade etti. “Ortalama bin olan poliklinik sayımız 750’ye düştü. Dışarıdan gelen hastalar var, sevkleri için hastaları aile hekimliğine yönlendiriyoruz. Bir başhekim olarak duruma işletmeci gözüyle de bakmamız gerekiyor. Sıkıntılı bir hastaneydik, bina borcu ödüyorduk, geçen 5-6 yıl içinde 21 trilyon YTL ödedik, bu borcumuz yeni silindi. Poliklinikler de para kazanma açısından biraz daha kolay hizmet. Özel hastaneler de bundan kar ediyorlar, ciddi bir durum olduğunda bize gönderiyorlar” diye konuşan Kutluhan, yeni uygulamanın eğitim anlamında da olumsuz etkilerinden söz etti.
Asistan eğitimi zarar görebilir
Eskiden hastanelerine her türlü hastanın gelebildiğini ama artık “seçme” hastaların gelebileceğini belirten Kutluhan şunları söyledi:
“Biz aynı zamanda eğitim kurumuyuz, sevk uygulamasının eğitim anlamında da olumsuz etkileri olabilir. Hastanemize her türlü hasta gelebiliyordu ama artık seçme hastalar gelecek. Eğitim açısından sevk zinciriyle gelen hasta sayısında azalma olursa bundan asistanlar da zarar görecektir. Asistanlarımızın basit tipleri de bilmesi gerekecek. Henüz yeni başladı, net bir değerlendirme için uygulamanın üzerinden vakit geçmesi gerekir. Hasta sayısında azalma devam ederse yataklı sisteme yönelik değişiklik yapacağız. Yoğun bakım sayımızı arttırmamız gerekiyor. Şu anda yoğun bakım var ama yetmeyebiliyor. Hem böylece hastanın yaşam süresini arttırmış oluyoruz. Yoğun bakım yatak sayısını arttırabiliriz.”
“Döner sermaye muhtemelen azalacak”
Gümüşhane Devlet Hastanesi Başhekimi Dr. Cemalettin Atalay da, hasta sayısında yüzde 25-30 civarında azalma olduğunu belirtti. “Uygulama bizi maddi anlamda etkileyecek, personelin döner sermaye gelirinde azalma olacak. Ay sonu geldiğinde daha net rakamlar verilebilir ama henüz elimizde bir günlük rakamlar var” diye konuşan Atalay, kendi hastaneleri için çok büyük problem olmayacağını ama Kelkit Devlet Hastanesinin çok daha olumsuz etkilendiğini, hastanedeki hasta sayısının ciddi anlamda düştüğünü bildirdi. Atalay şöyle konuştu:
“Uygulamanın iyi yönleri de var tabii, hastanede hasta sayısının azalması iyiye işaret ama maddi anlamda zarar yaşanacaktır. Şu anda bunun bir telafisi yok. Sağlık Bakanlığı karşılayabilir ama farklı şekilde telafi edilemez. Çalışanların döner sermayeleri muhtemelen azalacak. Geçen günlerde hasta sayısı bin 260 iken şimdi 960’a düştü. Hasta sayısında 300 gibi bir kayıp var. Değerlendirme için henüz erken; belki hastalar sevk yaptıramadı, gelemedi ama gelecek. Sağlık Bakanlığının da bilançoyu görmesi açısından değerlendirme yapmak için biraz erken. Uygulamanın henüz başındayız. Ay sonunda daha net rakamlara ulaşabiliriz.”
Hasta sayısı 3 binden bine düştü
Isparta Devlet Hastanesi Başhekimi Dr. Ramazan Okutan, hasta sayısında geçen haftalara göre ciddi oranda azalmanın olduğunu bildirdi. Geçen hafta pazartesi günü hastanede yaklaşık 3 bin hastanın muayene olduğunu belirten Okutan, bugün ise hasta sayısı bin civarında olduğunu söyledi. Okutan, uygulamanın sıkıntılı başladığını, ancak böyle bir tabloyu da beklediklerini belirterek şöyle konuştu:
“Zaten bu yönde tedbirlerimizi almıştık. Nitekim bugünkü tablo tahminlerimizi boşa çıkarmadı. Önce uygulamadan habersiz olan vatandaşlarımıza durumu anlattık ve kendilerini toplum sağlık merkezleri veya aile hekimlerine yönlendirdik. Bu da sanıldığı kadar kolay olmadı.
Hastalarımızdan biri tepkisini masaya yumruğunu vurarak gösterdi. Personel ile hasta arasında da zaman zaman gergin anlar yaşandı. Amacımız bu geçiş sürecini en az zararla tamamlamak.” Aile hekimi sayısı yetersiz
Okutan, bir aile hekiminin 3 köye baktığını, hastaneye gelen kişilerin önce aile hekimini bulmak zorunda kaldığını, bunun da zaman kaybına neden olduğunu belirterek, “Bu durum da aile hekimi sayısının yetersiz olduğunu gösteriyor. Her köyde bir aile hekimi olsa bu sıkıntılar da yaşamayacak” dedi. Gülkent Devlet Hastanesi Başhekimi Halil Beydilli de hastaların büyük çoğunluğunun uygulamadan habersiz olduğunu, bu nedenle Hastanede bir danışma bürosu oluşturduklarını bildirdi. Beydilli, “Ancak bu süreç sıkıntılı oldu. Zaman zaman hastalar ile personel arasında sıkıntılar yaşandı” diye konuştu.
“Yol yakınken uygulamadan vazgeçilmeli”
Isparta'nın ilçe ve köylerinden aile hekiminden sevk almadan devlet hastanesine gelen vatandaşlar, hastane binasının alt katındaki toplum sağlığı merkezine yönlendirildi. Afyonkarahisar'ın Dinar ilçesinden Isparta'ya gelen, ancak sevki olmadığı için saat 08.00'den itibaren toplum sağlığı merkezinde sıra bekleyen Zekeriye Kılınç, “Hastaneye gittiğimizde bize ya sevk alacağımızı ya da muayene masraflarını kendimizin karşılayacağını söylediler. Zaten elde avuçta yok. Neyle karşılayacağız? Sabahtan beri aile hekiminin gelmesini bekliyoruz” diye konuştu. Isparta'nın Sütçüler ilçesinden gelen Ayşe Sıdıka Yıldırım ise uygulamadan haberlerinin olmadığını söyledi. Aile hekiminden sevk almaları gerektiğini hastanede öğrendiklerini belirten Yıldırım, “Ya ben ağır hastamı getirseydim ne olacaktı? Bize işkence mi çektirmek istiyorlar? Yol yakınken bu uygulamadan vazgeçilmeli. Aksi takdirde vatandaş hastaneye ulaşamadan hayatını kaybedecek” diye konuştu. Isparta'nın merkeze bağlı Sav beldesinden gelen Murat Yağız, uygulama ile hastalara, “Hastaneye geleceğinize evinizde ölün” denildiğini öne sürdü.
GSS İşlemleri Yönetmeliği’ne dava
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, 28 Ağustos 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan, Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliği’nin bazı hükümlerinin iptali için dava açtı.
Açılan davada Anayasa’ya aykırılık içeren kimi hükümler ile birlikte bu hükümlerin dayanağını oluşturan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun bazı maddelerinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması da istendi. TTB tarafından açılan davada, sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için prim gün sayısı ve prim borcu bulunmaması koşullarının iptali istendi. Verilen sağlık hizmetleri için kurum tarafından hastalardan katılım payı alınması, sağlık kurum ve kuruluşlarının verecekleri sağlık hizmetleri için kurumun ödediği tutara ek olarak hastalardan fark ücreti almalarının da iptali istendi.
Anayasa’ya aykırılık iddiasıyla birlikte iptali istenen hükümlerden bazıları şöyle: Bazı sağlık hizmetlerinin başından itibaren kapsam dışında bırakacak şekilde finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin kurumca belirlenmesi ile sağlık hizmetlerinin ödenecek bedellerinin Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenmesinde dikkate alacağı belirtilen kimi ölçütler,
Aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşların genel sağlık sigortalılıklarının Kurumca tescil edildikleri tarihten itibaren başlayacağı,
Bu kişilerin yanı sıra vatansızlar ve sığınmacılar ile 65 yaşını doldurmuş yoksul kişilerden katkı payı alınması ve sağlık hizmeti alabilmek için ödemek zorunda kaldıkları katkı paylarının kendilerine iadesi için taleplerinin aranacağı yönündeki düzenlemeler.
Fatma Ergüzeloğlu
