Reform tartışmalarıyla geçen son birkaç yıla rağmen, Türkiye’nin sosyal güvenlik sisteminde geldiği son nokta tehlike sinyalini de aştı.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) son verileri, aktif-pasif oranının dosya bazında 1.79’a, kişi bazında 1.65’e indiğini gösterirken, bu durum 1 emeklinin maaşını neredeyse bir buçuk çalışanın finanse ettiği anlamına geliyor. Dünya örneklerinde 4 çalışanın 1 emekliyi finanse ettiği bilinirken, Türkiye’de bu oranın ekonomik krizin de etkisiyle giderek kötüleşmesi büyük bir tehlike oluşturuyor.
SGK’nın 2009 yılı Nisan ayı rakamlarına göre, halen Türkiye’de 14.7 milyon aktif sigortalı var. Aynı tarih itibarıyla yaşlılık, malullük maaşı alan kişi sayısı ise 8.9 milyon. Rakamlar böyle olunca sosyal güvenlik açıklarının kapanması mümkün olmuyor. Geçen yıl Mayıs ayında bu oran “2.13 çalışana 1 emekli” düzeyindeyken, ekonomik krizle birlikte bu oran aylar boyunca düştü. Aktif pasif oranı 2008 yılı Kasım ayında 1.95, Aralık’ta 1.90, Mart’ta 1.80 ve Nisan’da ise 1.79’a geriledi.
Emekli ve malul sayısında artış
SGK rakamları incelendiğinde, son 5 yılda emeklilik, malullük ve benzer nedenlerle devletten aylık alan pasif sigortalı sayısındaki artışa rağmen, aktif çalışan sayısındaki artışın yetersiz kaldığını ortaya koyuyor.
SGK’nın son rakamlarına göre yaşlılık, malullük gibi nedenlerle aylık alanların sayısı 2005 yılında 7 milyon 504 bin iken, 2006’da 7 milyon 914 bin kişiye, 2007’de 8 milyon 300 bin kişiye, 2008’de 8 milyon 747 bin kişiye, 2009 yılı Nisan ayında da 8 milyon 933 bin kişiye ulaştı. Böylece söz konusu dönemde emeklilik malullük aylığı alanların sayısı yüzde 19 arttı. Ancak çalışan sigortalı sayısındaki artış ise sadece yüzde 9.9’da kaldı. Çalışan sigortalı sayısı 2005’teki 13 milyon 409 bin kişiden 2009 Nisan ayında sadece yüzde 9.9’luk artışla 14 milyon 740 bin kişiye yükselebildi.
İstihdamdaki artış işe yaramadı
Aktif çalışan sayısı, Şubat ve Mart döneminde azaldı. Sigortalı çalışan sayısı Şubat’ta 306.3 bin kişi azalarak, 14 milyon 987 bin kişi oldu. 301 bin 356 kişi azalan aktif çalışan sayısı, Mart’ta 14 milyon 686 bin oldu. Bu düşüşlere rağmen Nisan’da aktif çalışan sayısının 54 bin 335 kişi arttığı görüldü. Ancak bu artış düzelme yönünde etkisiz kaldı.
Oğlu babasının aylığı için çalışıyor
Son rakamlarla ilgili bilgi veren SGK yetkilileri, gelinen noktanın kritik bir durum oluşturduğuna dikkat çekerek, çalışan sayısındaki artışın, emekli sayısındaki artışın çok daha üzerinde olması gerektiğini vurguladı. Geçtiğimiz Mayıs ayında düzelmeye başlayan bu durumun, ekonomik krizin etkisiyle işten çıkarmalar yoğunlaşınca, yeniden ve radikal şekilde bozulmaya başladığına dikkat çekildi.
Yetkililer, “Krizin de etkisiyle artık neredeyse 3 çalışan birleşip, 2 emeklinin maaşını ödüyor. Yani sanki oğullar babalarının aylığı için çalışıyor” yorumunu yaptı.
Vatan
