Genel Sağlık Sigortalısı olmayanlar ile Genel Sağlık Sigortalılığı statüsü sona erenler ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ne kadar prim ödeyecekleri yapılacak olan gelir testi sonuçlarına göre belirlenecektir.
Gelir testi yaptırmak için müracaat ettiğiniz Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca, 11 ayrı kurum ve 25 farklı sorgulamayı bilgi sistemi üzerinden yapıldıktan sonra, geliştirilen gelir- harcama tespit ölçütleri için 70 soruyu cevaplamanız gerekmektedir.
Gelir Testini Geçebilmek için;
Oturduğunuz konutun baraka olması, yemeklerinizi tezekle pişirmeniz, kullandığınız ev eşyalarının ikinci el veya bağış olması, mutfağınıza et, süt, meyve ve sebzenin ayda bir girmesi, gıda-giyim-yakacak ödemelerini taksit veya borçla ödeyebilenler, elektrik- su ve telefon faturalarını ödeyemeyenler gelir testini muhtemelen geçerler ve GSS primleri devlet tarafından ödenir.
Açlık ve yoksulluk sınırı arasında yaşamını sürdürebilenler ise her ay 35TL -212TL arasında GSS primi ödeme zorunluluğu olup, Primini ödeyemeyenler ise hiçbir sağlık hizmeti alamayacaklardır. Prim ücreti ödemesi peşin olacaktır. Taksit, ikinci el, gecikme, kredi kartı ödeme uygulaması yok. Primini ödeyemeyenlere borç faiziyle birlikte icra dairelerinin yolunu, hastanelerin kapısını gösteriyorlar
Gelir Tespit Başvurusu;
Kişinin adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlı bulunduğu il veya ilçe sınırları içindeki vakıfa 31 ocak 2012 tarihine kadar yazılı baş vurulması gerekmektedir Gelir tespiti Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca yapılacaktır.
Gelir Tespitinde Esas Veriler;
Gelir tespitinde aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı tespit edilir.
Gelir tespitinde aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyükbabadan oluşan aile esas alınır.
Yaşları ne olursa olsun aynı hanede yaşayan evli olmayan çocuklar gelir tespitinde aile içinde değerlendirilir.
Öğrenim nedeni ile geçici olarak aynı hanede yaşamayan 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocuklar öğrenimleri süresince aile içinde değerlendirilir.
Aile bireylerinden birinin veya bir kaçının genel sağlık sigortası olması diğer aile bireylerinin GSS iği için yapılacak gelir tespitinde esasa alınması engel teşkil etmez.
Gelir testine tabi tutulacak kişi ile aynı hanede yaşamayan anne ve baba için bakmakla yükümlün olunsa dahi ayrı gelir tespiti yapılır.
Gelir Tespiti Yöntemi;
Gelir Tespit Yöntemi de, Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi sistemi (BSYHP) üzerinden puanlama formülü esas alınır. Puanlama formülünde gelir, harcama ve servet verileri, kişilere ait taşınır ve taşınmazlar, sürekli olarak alınan nakdi sosyal yardımlar dikkate alınarak gelir tespit ölçütleri kullanılır.
Gelir Tespiti, Gelire Göre Değil Harcamalara Göre Yapılıyor;
Gelir tespit ölçütlerinde kullanılan “Hane Beyan Formu”nda oturduğunuz konutun özellikleri, konutta kullandığınız eşyalar, mutfağınıza girebilen gıdalar, harcamalarınızı ve ödemelerinizi nasıl yaptığınız esas alınıyor.
Konut Bilgileri;
Oturulan konutun türü, kime ait olduğu, kira ise ne kadar kira ödendiği, kaç odası olduğu, konutta kullanılan suyun nasıl tedarik edildiği, banyo ve duşun olup olmadığı, tuvaletin evin içinde mi dışında mı olduğu, ısınmanın nasıl sağlandığı, evde yemek pişirmede tüp gaz mı, tezek mi kullanıldığı, su –elektrik-telefon faturalarının ödenip ödenmediği sorgulanıyor.
Hangi Eşyalara Sahipsiniz ve Nasıl Temin Ettiniz?
Televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi, telefon, anten, cep telefonu, bilgisayar, fırın, elektrik süpürgesi, şofben, bulaşık makinesi, küçük tüp, internetiniz var mı? Var ise peşin mi, taksitle mi, ikinci el mi, yardımı aldığınız sorgulanıyor.
Gıda ürünlerini tüketme sıklığınız nedir?
Et ve ürünlerini, süt ve ürünlerini, sebze ve meyveyi haftada bir mi yoksa ayda bir mi tüketebildiğiniz sorgulanıyor.
Ne Kadar Harcama Yapıyorsunuz ve Ödemelerinizi Nasıl Yapıyorsunuz?
Gıda, giyim, kira, yakacak, eğitim, sağlık, haberleşme, temizlik, ulaşım, su-elektrik-gaz, mobilya, ev aletlerine yılda ne kadar harcama yaptığınız ödemeleri peşin, taksit, kredi kartı, yardım veya borçla mı yaptığınız sorgulanmaktadır.
Borç Bilgileri;
Nereye, ne kadar, niçin borcunuzun veya taksitinizin olup olmadığı, hanede kronik hastalığı veya özür durumu bilgileri ve hanede çalışan kişilerin bilgileri sorgulanmaktadır.
Geçim Kaynağı, Aylık Gelir;
Devletin ödediği nakdi sosyal yardımlar; özürlü aylığı, güçsüzlük ve yaşlılık aylığı, engelli aylığı, evde bakım ücretleri.
Öğrencilere verilen burslar, emekli aylıkları, çalışan ücretleri, gelir olarak kaydedilir ve gelir testinde esas alınır.
Gelir Tespit Verilerinin Değerlendirilmesi;
Tespit edilen verilerin değerlendirilmesi 3294 sayılı sosyal yardımlaşma ve dayanışma teşvik kanununa göre il ve ilçelerde yer alan heyetler tarafından yapılır. Heyet tarafından yapılan gelir tespiti sonucunda aile içinde kişi başına düşen gelir düzeyi elektronik sistem üzerinden SGK’na bildirilir. Gelir tespiti SGK tarafından başvuru sahibine tebliğ edilir.
İtiraz: SGK tarafından tebliğ edilen gelir tespiti kararlarına karşı tebligatın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde gelir tespiti yapan vakfa yazılı olarak itiraz edebilir.
Primlerin Ödenmesi: Genel Sağlık Sigortası tescilinin resen yapıldığı tarihten itibaren prim tahakkuk ettirilir ve ödeme yükümlülüğü başlar.
SONUÇ OLARAK: Zorunlu GSS uygulamaları 01.01.2012 tarihinde uygulanmaya başlandı. GSS gelir testi uygulamasında halkımızın kıt kanaat oturduğu evin oda sayısından, mutfağında kaynayan aşa kadar göz dikildiği, yanıltıcı ve adam kayırmaya açık bir değerlendirme zihniyeti öne çıkmaktadır. Değerlendirme için kullanılan testin her fırsatta vergilendirilen gelir yerine hayatta kalmanın asgari gerekliliklerine yoğunlaşmış olması da bunun açık ispatıdır. Her fırsatta vatandaşını kayıt altına alarak vergilendirmekten çekinmeyen tahsildar devlet şimdi de hali hazırda kayıtlı vatandaşının tenceresine-penceresine göre GSS primi kesme peşindedir. Çünkü yaşamını ağır şartlar altında sürdüren vatandaşın geliri baz alınırsa yoksullukla yüzleşeceğini ve prim tahsil edemeyeceğini bilmektedir.
AKP hükümetinin “Hayattaysan ocağında aş yerine yoksulluk da kaynıyorsa prim öde çünkü artık GSS var” zihniyetinin bir sonucu olan gelir testi uygulaması halkımızla açıkça paylaşılmamıştır: Ayrıca hükümet, gelir tespit heyetinin kimlerden oluştuğunu ve testin değerlendirme usullerini halka yeterince açıklamak yerine adeta pusuda gün doldurmaktadır. Zira gelir tespiti başvurusu yapmayanlar en yüksek prim üzerinden borçlanacaktır. Sonuç zaten geçim sıkıntısı çeken çoğunluk bir kez daha kandırılmakta ve üstüne üstlük borçlandırılmaktadır.
Özet olarak oturduğunuz konut baraka ise, banyosu yok ise, ümmimi tuvalet kullanılıyorsa, yemekler tezekle pişiriliyorsa bütün bu gelir ve harcamaların brütü kişi başına 295 TL nin altında ise GSS priminizi devlet ödeyecektir. Ancak bu zorlu testten geçebilen vatandaşlar her hastaneye değil sadece yoksulların gidebildiği E sınıfı (karlılığı düşük) hastanelere müracaat edebilecekler. Böylece yoksulla zengin arasındaki uçurum sağlık hizmetine erişimde de belirginleşecektir. Yani artık herkes her hastaneye gidemeyecektir.. Gerçekleri bilgi ve belgeleriyle kamuoyuna sunuyoruz.
HAZIRLAYAN Dr. .Ergün DEMİR ( SES İzmir Şube denetleme kurulu üyesi )
Dr. Veli ATANUR ( SES İzmir Şube Başkanı )
