Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları olan Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ile Türkiye Halk Sağlığı Kurumu neden Sayıştay’a denetim için gerekli olan 2012 yılına ait mali tablolar ile bilgi ve belgeleri vermekten kaçındı?
Sayıştay’ın başlıca görevleri arasında kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu saptamak ve mali rapor ve tabloların doğru ve güvenilir olduğuna ilişkin makul güvence elde etmek için denetim yapmak ve rapor hazırlamak vardır.
Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumların 2012 yılı bütçeye ilişkin mali tablolar ile bilgi ve belgeler Sayıştay’a iletilmemiştir ve bu nedenle Sayıştay Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumların gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğu, mali rapor ve tablolarının güvenilirliğine ve doğruluğuna ilişkin görüş bildirememiştir.
Oysa denetlenen kamu kurumunun yönetimi,
- Hazırlanmış olan mali rapor ve tabloların doğru ve güvenilir bilgi içerecek şekilde zamanında Sayıştay’a sunulmasından,
-Bir bütün olarak sunulan bu mali tabloların tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir olarak yansıtmasından ve ister hata isterse yolsuzluktan kaynaklansın bu mali rapor ve tabloların önemli hata veya yanlış beyanlar içermemesinden,
- Kamu idaresinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğundan,
- Mali tabloların dayanağını oluşturan bilgi ve belgelerin denetime hazır hale getirilmesinden ve sunulmasından sorumludur.
Sayıştay tarafından denetlenen kamu idaresi, denetim için gerekli olan mali tablolar ile bilgi ve belgeleri zamanında Sayıştay’a sağlamaktan kaçınması bu kurumların mali rapor ve tabloları,gelir ve gider ile bunlara ilişkin hesap ve işlemleri, kanunlara ve hukuki düzenlemelere uymadığı,doğru ve güvenilir bilgi içermediğine ve sonuç olarak da yolsuzluk yapılmış olabileceğine işaret eder.
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU DÖNER SERMAYE BÜTÇESİNDE NELER OLUYOR?
Genel bütçeye ve genel idari esaslarına tabi olmayan Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu döner sermaye bütçesi denetim raporunda tespit edilen usulsüzlüklerinden bazı örnekler.
1- Kurumun bünyesinde faaliyet gösteren 983 adet döner sermaye işletmelerinin konsolide edilmiş mali tabloların tam ve doğru olmadığı, mali tabloların birbirini doğrulamadığı, hesap kayıtlarının gerçeği yansıtmadığı görülmüştür.
2-Hastanelerin bir kısmında Sağlık turizmi ve turistin sağlığı hizmeti kapsamında elde edilen gelirlerin aykırı muhasebeleştirildiği görülmüştür.
3- Kuruma bağlı sağlık tesislerinin Kamu Haznedarlığı Genel Tebliği ve Mali Mevzuat Hükümlerine aykırı olarak; bankalarda mevduat bulundurmak karşılığında faiz haricinde menfaat temin etmek suretiyle bütçe dışı bir takım kaynaklar kullanma yolunu tercih ettiği müşahede edilmiştir.
4- Taşıt Kanuna aykırı araç kiralanması olduğu; banka kaynaklarından temsil-ağırlama niteliğinde harcama yapıldığı,
5- Banka kaynakları ile normalde bütçeden ödenmesi mümkün olmayan para cezalarının ödendiği; Banka kaynakları ile yapılan alımlarda faturaların içeriğinin açık olmadığı; Banka kanalıyla hastane hizmetleri ile ilgisi olmayan harcama yapıldığı, görülmüştür.
6- Kuruma bağlı sağlık tesislerindeki ticari alanlara ilişkin ihale işlemlerinin mevzuata uygun şekilde yürütülmediği, kira bedelleri ile elektrik, su ve ısınma giderlerine katılım paylarının tam ve zamanında tahsil edilmediği ve doğru muhasebeleştirilmediği görülmüştür.
7- Kuruma bağlı hastanelerde çalışan personele döner sermaye gelirlerinden dağıtılan ek ödemelerin hesaplanmasında yanlış yapıldığı, personele yapılan ek ödemelerle ilgili olarak bazı sağlık tesislerinde yasal mevzuatın izin verdiği en üst sınırın üstünde, genelge hükümlerinin mevzuata aykırı şekilde uygulanması nedeniyle ödeme yapıldığı, görülmüştür.
8- Bazı sağlık tesisleri tarafından Medikal Ulak’a (MEDULA) girişi yapılan malzemelerin alış fiyatları ve fatura edilmesi gereken tutarlar ile faturalandırdıkları tutarlar arasında önemli farklar olduğu ve sağlık tesisleri tarafından üretilen fatura tutarlarının Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine aykırı olarak fazla gösterildiği görülmüştür.
9- Kuruma bağlı döner sermeye işletmelerinin 2012 Mali Yılı denetimi kapsamında farklı illerdeki hastanelerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinin incelenmesinde;
a) İhale dokümanında öngörülen sürede işçi ücretlerinin ödenmemesine karşın ilgili şartname ve sözleşmede hüküm altına alınan gecikme cezalarının tahakkuk ettirilmediği;
b) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde kontrol teşkilatlarının kurulmadığı,
c) İhale dokümanında ödenmesi öngörülen yemek, yol v.b nitelikteki ödemelerin hiç ödenmediği veya eksik ödendiği ve yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığı saptanmıştır.
Sonuç olarak sağlığın piyasalaşmasında önemli bir aşama olan Sağlık Bakanlığında gerçekleşen yapısal dönüşümün bir dizi yolsuzluğa kapı açtığı görülmektedir. Bu durum kabul edilemez. Bu kurumlar bir an önce kamu adına denetim görevi yapan Sayıştay’a gerekli bilgi ve belgeleri iletmeli ve sorumlular hakkında gerekli işlemler bir an önce gerçekleştirilmelidir.
Dr. Ergün DEMİR
Dr. Güray KILIÇ
