ÜNİVERSİTE HASTANELERİ TRAFİK KAZAZEDELERİNİN TEDAVİ GİDERLERİNİ NASIL TAHSİL EDECEK?
Sosyal Güvenlik Kurumu özel bir birim oluşturarak, hastanelerce kendisine fatura edilen trafik kazazedelerine ait tedavi giderlerini ödeyip, bu bedeli ilgili sigorta şirketlerinden geri almalıdır...
Bilindiği gibi 18/10/1983 tarihli ve 18195 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Sağlık Bakanlığının görev ve yetkilerini tanımlayan 8. Maddesinin b bendinin 4. Fıkrasında “Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil ederler” denilmektedir. Aynı fıkranın devamında Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarında verilen hizmetlerin bedellerinin tahsilinin nasıl yapılacağıyla ilgili olarak; “ Sağlık Bakanlığı verilen hizmetlerin bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için Maliye Bakanlığının görüşünü alarak döner sermaye saymanlığı kurar” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun “Tedavi Giderlerinin Ödenmesi” başlıklı 98. Maddesinde ise: “Motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderleri aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacı başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları kapsamında öder. Birden çok aracın karıştığı bir trafik kazasında zarar gören kişiler, araçların sigortacılarından herhangi birine veya 108 inci maddede belirtilen durumlarda Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı'na başvurarak zararın giderilmesini isteyebilirler. Giderleri ödeyen sigortacı veya Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı, ödediği miktarın sorumluluk oranlarına göre paylaşılmasını talep edebilir. Zarara sebep olan aracın bilinmemesi veya geçerli bir zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunmaması veya sigortacının iflas etmesi veya çalınan aracın işleteninin sorumlu tutulamaması hallerinde, birinci fıkrada belirtilen giderler, 108 inci maddede öngörülen Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı tarafından ödenir” hükmü getirilmektedir.
Bu kanun gereği oluşturulan Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün 14.01.2009 tarihli ve 1147 sayılı, 2009/3 nolu Müsteşar Nihat Tosun imzalı genelgelerinde Sağlık Bakanlığına bağlı Hastanelerce trafik kazazedelerine verilen tedavi hizmetlerinin bedellerinin tahsilinin Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü üzerinden ne şekilde yapılacağına dair hususlar ayrıntılarıyla açıklanmıştır.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün Yüksek Öğretim Kurumu Başkanlığına gönderdiği Genel Müdür imzalı 24.02.2009 tarihli ve 5627 sayılı yazıda ise yukarıdaki iki yazı ilgi tutularak, Sağlık Bakanlığına ait hastaneler yanında üniversite hastanelerinde de trafik kazazedelerine sunulan tedavi hizmet bedellerinin ilgili sigorta şirketinden; kusuru nispetindeki giderin kişinin sosyal güvencesinden tahsil edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün 06.03.2009 tarihli ve 7029 sayılı Genel Müdür imzalı yazısında üniversite hastaneleri ile özel hastanelerin de Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler gibi hizmet verdikleri trafik kazazedelerine ait tedavi giderlerini, kazaya neden olan aracın zorunlu trafik sigorta şirketinden tahsil etmeleri ve aksine durumlarda yasal işlem yapılacağı söylenmektedir. Ancak aynı yazıda Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler için bu işlemlerle ilgili görevlerin takibi ve tahsilinin Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne verildiği belirtilmekteyken; üniversite hastanelerinde bu işlemlerin nasıl gerçekleştirileceğine dair hiçbir açıklama yoktur. Sağlık Bakanlığınca oluşturulan Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü, üniversite hastanelerinin hizmet verdiği trafik kazazedeleriyle ilgili giderlerin tahsilinde herhangi bir sorumluluk ve yetki sahibi değildir. Söz konusu İşletme Müdürlüğünün 14.01.2009 tarihli ve 1147 sayılı, 2009/3 nolu genelgelerinde Sağlık Bakanlığına bağlı Hastanelerce trafik kazazedelerine verilen tedavi hizmetlerinin bedellerinin tahsilinin ne şekilde yapılacağına dair ayrıntılı kurallar, üniversite hastanelerini kapsamamakta ve üniversite hastanelerince uygulanması mümkün olmamaktadır.
Sonuç olarak; konuyla ilgili bu mevzuat, “üniversite hastanelerine başvuran trafik kazazedelerinin tedavi hizmetlerine ait hizmet bedellerinin kazaya neden olan aracın trafik sigortasını düzenleyen sigorta şirketine fatura edilmesi, ancak kazazedenin kusur oranı kadarının zorunlu mali sorumluluk sigorta kapsamı dışında kaldığı için kişinin sosyal güvencesinden tahsil edilmesini” emretmektedir. Ne var ki, ilgili kanun ve genelgelerde yer alan tahsilatın üniversite hastanelerinde nasıl uygulanacağı açık olmayıp, uygulanmasında ciddi sorunlar ve belirsizlikler söz konusudur. Şöyle ki; hastanemize başvuran trafik kazazedelerinin tümü olay yeri kaza tespit tutanağı ibraz edememekte veya tutanakların çoğunda kusurlu taraf ya da kusur oranları belirtilmemekte ve kusur oranının belirlenmesi –çoğunlukla- bilirkişi marifetiyle mahkemeler tarafından gerçekleştirilmektedir. Bilirkişi raporları, itirazlar derken, süreç yıllarca sürebilecek ve tedavi ücretinin tahsili çok (tahminen ortalama 3 yıl) gecikebilecektir. Bu durum, ilgili hizmeti veren hastanenin zarara uğratılması ve adeta hasta kabul ettiği için cezalandırılması anlamına gelecektir. Bu uygulamayla hastanelere, sağlık hizmeti vermek dışında: olay yeri kaza tespit tutanağı, ifade tutanağı ve adli raporu elde etme; ilgili emniyet veya jandarma karakoluyla, savcı ve mahkemeyle yazışma; kazayla ilgili hukuki süreci izleme ve buna göre fatura düzenleme sorumluluğu getirilmektedir. Bu makul bir yük değildir. Ayrıca mahkemeye intikal etmiş bir olayla ilgili bilgi ve belgelerin hastaneyle ve hastane çalışanlarıyla paylaşılması -gizlilik prensibi nedeniyle- her zaman kolay olmamaktadır.
Konuyla ilgili bir başka belirsizlik de, zorunlu trafik sigortası kapsamında sigorta şirketlerince ödenecek olan tedavi giderlerinin kapsamıyla ilişkilidir. Örneğin: sigorta şirketleri tarafından ödenecek olan tedaviler, sadece ilk başvuruyla sınırlı mıdır? Çünkü çoğu zaman, bu olguların tedavileri ve önceki sağlıklarına kavuşmaları uzamakta mükerrer başvuru ve yatışları gerektirmektedir. Kazanın yol açtığı psikolojik travma; sakatlanma ve yaşam kalitesindeki bozulmanın iyileştirilmesiyle ilgili psiko-sosyal takip ve tedaviler; rehabilitasyon hizmetleri; oluşan yara izlerinin giderilmesine dönük estetik cerrahi girişimler de sigorta kapsamında mıdır? Bu olgulara sunulan hizmetlere ait faturaların, bu konuda uzmanlaşmış sağlıkçı ve hukukçulardan oluşan özel bir ekip tarafından irdelenerek tahsili daha doğru olacaktır. Nitekim, Karayolları Trafik Kanunu da bu gereksinimi kabul ederek, Sağlık Bakanlığının sırf bu amaçla bir döner sermaye işletmesi kurmasını gerekli görmüştür.
Bana göre çözüm: Sosyal Güvenlik Kurumunun özel bir birim oluşturarak, hastanelerce kendisine fatura edilen trafik kazazedelerine ait tedavi giderlerini ödeyip, bu bedeli ilgili sigorta şirketlerinden geri almasıdır. Bu birim, trafik kazazedeleriyle ilgili faturaları inceleyip, kazayla ilgili hukuki belgeleri elde edip, sorumluluk oranlarına göre ilgili taraflara yönlendirmelidir.
SGK, Sağlık Bakanlığı ve Üniversite Hastanelerini temsilen YÖK tarafından mevcut Kanuna uygun ve uygulanabilir bu önerimizin dikkate alınarak gerekli girişimlerin ve düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ
Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi Başhekimi
[email protected]
